Het Spaarvarken is een beeldspraak om uit te leggen hoe gevoelens en gedrag van invloed zijn op wat wij doen en hoe dit gedrag en deze gevoelens onderdeel worden/zijn van ons gedragspatroon.
Bij wijze van spreken is iedereen een Spaarvarken.
Als we geboren worden (ontstaan), dan zijn we als een spaarvarken – leeg, maar wel heel kostbaar. Als we groter worden, komt er van alles in ons spaarvarken (ervaringen, gevoelens, vaardigheden, kennis). De eersten dit spaarvarken vullen zijn doorgaans je ouders/opvoeders, broers/zussen, opa’s/oma’s. Alles dat in ons spaarvarken komt, kunnen we teruggeven aan de wereld. Dit kan gaan om mooie dingen zijn, maar ook dingen die niet mooi zijn. Alles dat er niet in komt, kun we niet teruggeven aan de wereld – het is er immers niet ingekomen. Niet alleen fijne dingen geef je terug, maar ook nare dingen geef je (vaak onbewust) ook op een bepaalde manier terug aan de wereld.
Iedereen is zo’n spaarvarken. Alle ‘grote spaarvarkens’ geven met alle liefde en zorg, hun eigen vulling door aan hun eigen kleine spaarvarkens. Vanuit overlevingsgedrag gaan we er vanuit dat alles dat door onze grote spaarvarkens in ons spaarvarken komt, ‘waar’ is, ‘goed voor ons’ is als we klein zijn. Hierdoor bestaat het dat we ons eigen ‘waar’ weer doorgeven aan onze eigen kleine spaarvarkens, als we zelf eenmaal zijn opgegroeid.
Alles dat we meemaken dat te pijnlijk is om te ervaren, hebben we leren vermijden om omzeilen met overlevingsgedrag. Dit overlevingsgedrag ontwikkelt zich tot automatisch gedrag, dat we in ons dagelijks leven blijven inzetten. Wat helpend is als we klein zijn, blijkt vaak ontwrichtend of contra-productief als we groot zijn. Hierdoor kan het zijn dat we in ons volwassen leven te kampen hebben met allerlei nare gevoelens, of ineffectief gedrag, zoals angstgevoelens, depressie, burn-out klachten, boosheid, het gevoel dat niemand je begrijpt, verslavingsgedrag, etc.
Door inzicht te ontwikkelen in het automatisch geleerde overlevingsgedrag, is het mogelijk om je ‘automatische’ gedrag te veranderen en bewust te kiezen voor nieuw en helpend gedrag in het NU. Hier kan ik je bij helpen.
De theoretische achtergrond van het spaarvarken is te vinden in een combinatie van de hechtingstheorie, intergenerationele overdracht en de kennis en inzichten die er zijn over het ontwikkelen van onze hersenen, hoe dit tot stand komt in interactie met onze omgeving en hoe emoties hierin een rol spelen.
